De strijd met het water
Wie de Scheldedijk tegenwoordig affietst, botst vroeg of laat wel eens op een werf. Op meerdere plaatsen tegelijk worden dijken (her)aangelegd en overstromingsgebieden ingericht om van de Scheldevallei een klimaatbestendig en veerkrachtig gebied te maken voor de toekomst. De overstromingsgebieden staan in voor onze waterveiligheid en helpen ineens ook de ontwikkeling van typische riviernatuur een grote stap vooruit.
Foto © Regionaal Landschap Schelde-Durme
Het ontstaan van het Sigmaplan
Doordat de getijkrachten van zon en maan inwerken op het waterniveau in de Schelde, is er elke dag een verschil van een paar meter tussen hoog en laag water. Eens in de vijftien dagen versterken de getijkracht van zon en maan elkaar maximaal en spreken we van springtij. Wanneer een uitzonderlijk zware noordwesterstorm samenvalt met zo'n springtij, wordt het water de rivier opgestuwd met de nodige waterellende tot gevolg. In de vorige eeuw sloeg zo'n stormvloedramp tweemaal toe, in 1953 en 1976. Er vielen dodelijke slachtoffers en de materiële schade was niet te overzien.
Om dergelijke scenario's nooit opnieuw te hoeven meemaken, riep de overheid het Sigmaplan in het leven. Dit vooruitstrevende en ambitieuze plan had drie doelen: stevigere en hogere dijken aanleggen, gecontroleerde overstromingsgebieden inrichten die het teveel aan water kunnen opvangen en een stormvloedkering bouwen in Oosterweel. Met het plan bood Vlaanderen een antwoord op stormvloeden en overvloedige neerslag.
Het Sigmaplan vandaag
Intussen werd de eerste versie uit 1977 van het Sigmaplan herzien in 2005. Waar de focus in het begin beperkt was tot waterbeheersing, is de ambitie van het Sigmaplan nu veel omvangrijker. Het project combineert verschillende doelen om van de Scheldevallei een klimaatbestendig en veerkrachtig gebied te maken voor de toekomst.
De rivier krijgt terug ruimte om te overstromen. Daarmee krijgt de typische riviernatuur, namelijk getijdennatuur met slikken en schorren enerzijds en wetlands zoals vochtige graslanden, moerassen en valleibossen anderzijds, de kans om zich terug te herstellen nadat die voor een groot stuk verloren was gegaan. Op die manier creëert het Sigmaplan grote lappen natuur langs de Schelde die een fantastisch kader vormen voor activiteiten zoals wandelen, fietsen of watersport. Om die nieuwe recreatiemogelijkheden ten volle te benutten legt het plan verspreid over het hele gebied wandel- en fietspaden aan, met vlonderpaden, vogelkijkhutten, uitkijktorens, infopunten, picknickplekken en zoveel meer.