Landbouw en biodiversiteit: een mooi voorbeeld uit Den Bunt in Hamme
Belang van biodiversiteit eindelijk onder de aandacht
De achteruitgang van de biodiversiteit komt naast de klimaatverandering meer en meer onder de aandacht als een van de grote problemen van onze moderne samenleving. Ze zijn ook met elkaar verbonden: hoe diverser de natuur is, hoe robuuster en meer bestand ze is tegen ernstige problemen zoals klimaatverandering. Biodiversiteit is dus een soort levensverzekering voor ecosystemen.Landbouw en biodiversiteit zijn ook onlosmakelijk met elkaar verbonden. Veel biodiversiteit is afhankelijk van landbouw en landbouwlandschappen, denk maar aan weide- en akkervogels. Omgekeerd kan biodiversiteit de landbouwer heel wat voordelen opleveren: nuttige insecten helpen plagen bestrijden zodat er minder gewasbeschermingsmiddelen moet inzetten, een gezond bodemleven draagt bij aan een vruchtbare bodem …Vlaams Ruraal Netwerk verzamelde in een inspirerende brochure enkele mooie praktijkvoorbeelden hoe landbouw en biodiversiteit hand in hand gaan. We zetten graag the spotlight op eentje uit ons Rivierpark Scheldevallei.
Witrood is een zeldzaam ras
David Willaert is een 43-jarige melkveehouder uit het Oost-Vlaamse Moerzeke, een deelgemeente van Hamme. 16 jaar geleden heeft hij het bedrijf overgenomen van zijn vader. David heeft 70 koeien van het Oost-Vlaams witrood ras, inclusief jongvee. Dit is een mooi en robuust ras, waar David heel graag mee werkt.
“Enerzijds omdat het een goed gevoel geeft om een schaars ras in leven te kunnen houden”, geeft David mee. “Maar anderzijds ook uit economische en praktische overwegingen. Ik woon in een dorpskern en heb hier niet genoeg grond (40 are) om uit te breiden. Plaats voor een melkstal waar koeien kunnen binnenkomen om te melken en te slapen, heb ik dus niet. Mijn koeien blijven buiten op de weide, waar ik ze melk met mijn melkkar. De keuze om dit runderras te blijven houden, heeft ook te maken met het feit dat het een robuust ras is. Het zijn sterke dieren, ze hebben meer weerstand. Bij andere runderrassen moet je bijvoorbeeld veel meer krachtvoer bijgeven. Op de weide kan ik natuurlijk niet constant extra gaan voederen. Wanneer je een melkveestal hebt, kunnen echte melkrassen zoals Holstein ’s avonds binnenkomen en krachtvoer eten. Dat hebben ze nodig om veel melk te kunnen produceren. Die mogelijkheid heb ik niet.” Ook de veeartskosten zijn beperkt, wat mooi meegenomen is voor David. Voor zijn kalveren en koeien krijgt hij een betere prijs dan zijn collega’s die hoogproductieve melkveerassen houden. De Hamse landbouwer krijgt een financiële tegemoetkoming per dier.
Goed gevoel om een schaars ras in leven te houden.
Zelf heeft David twee weides waar zijn koeien naar believen kunnen grazen. Daarnaast beweiden een aantal van zijn dieren ‘De Bunt’ in Hamme. ‘De Bunt’ is een 25 ha groot natuurgebied bij de samenvloeiing van de Durme en de Schelde. In de lente en zomer kan je er twintig van zijn koeien vinden, waar ze aan natuurbegrazing doen. Dat gebeurt op een gebied van in totaal 16 ha, dat in beheer is van Natuurpunt. Het is voornamelijk jongvee dat David inzet voor natuurbegrazing. Op andere momenten van het jaar zijn het Galloway-koeien die het gebied begrazen. Uiteraard is er ook een periode dat er geen begrazing is, in het kader van weidevogelbeheer. David vindt de samenwerking vlot lopen. “Je moet wel een dierenwagen hebben om je koeien te vervoeren, en het neemt ook wat extra tijd in beslag om elke dag te gaan kijken hoe ze het stellen, om de dieren eten te geven ... Ik ga zelfs twee keer per dag kijken. Al is het zeker geen straf om elke dag zo’n mooie natuur te zien.”
Natuurbegrazing werkt biodiversiteitsbevorderend. Kruidenrijke graslanden kunnen verarmen indien begrazing verdwijnt.
Ook dit jaar Galloway-runderen!
De Galloway-runderen, die David zijn koeien afwisselen voor de begrazing, zijn nu het derde jaar op een rij tijdens de wintermaanden te zien in natuurgebied De Bunt op een stuk grond van Natuurpunt. De voorbije jaren waren er steeds twaalf Galloways te bewonderen: zes op de weide langs de kant van de Durme en zes staan op een weide aan de kant van Driegoten.
“In 2019 kwamen de Galloways van de Kalmthoutse Heide en in 2020 van de Kalkense Meersen (een ander deelgebied van Rivierpark Scheldevallei, red.)", aldus Frans Verschelden van Natuurpunt. “Wij zijn zeer blij dat we ook dit jaar hier deze prachtige dieren te kunnen ontvangen. Met kerst zullen we twaalf runderen hebben staan. Vorig jaar hadden we ook een kalfje dat geboren werd, of dat dit jaar ook nog zo zal zijn valt nog af te wachten, maar wij duimen er alleszins voor.”
De bedoeling van de dieren is om het gebied te onderhouden tijdens de winter, maar mogelijk zal dit ook de laatste keer zijn. De Vlaamse waterweg hoopt de Sigmawerken volgend jaar af te ronden en het overstromingsgebied in werking te laten treden. Dan kunnen de runderen er niet meer grazen.
foto (c) natuurpunt.be Wim Dirckx